Դիրքորոշում և արժեք․ առաջին, երկրորդ հանդիպում

Հանդիպման վայրը՝ ՏՏ լաբորատորիա, պարապմունքի տևողությունը՝ 2 ժամ, հանդիպման ժամը՝ 15։00-17։00:  Հանդիպումները կազմակերպվում են ըստ դասավանդողների ներկայացրած անհատական պլանի: Վերապատրաստող Մարգարիտա Սարգսյան:

Հանրակրթական հիմնական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատության՝ հերթական ատեստավորման ենթակա ուսուցիչ վերապատրաստման կարգ

Մոդուլը։ Թեմա 1, 4 ժամ, երկու հանդիպում

Մասնակիցների հաշվառման մատյան

Շաբաթվա աշխատակարգը

Հետազոտական աշխատանք

Ժողովրդավարական մշակույթի կարողունակությունների «դիրքորոշում» և «արժեք» բաղադրիչները։

Արժեքներ՝ ժողովրդավարություն, օրենքի և իրավունքի գերակայություն, արդարությունը

Առաջին պարապմունք

Կարդացեք «Կարողունակությունների կողմնորոշիչ շրջանակ ժողովրդական մշակույթի համար» փաստաթղթի 1-7-րդ գլուխները:

Երկրորդ պարապմունք՝ տեքստային մշակում։

Օգտվելով «Կարողունակությունների կողմնորոշիչ շրջանակ ժողովրդական մշակույթի համար» փաստաթղթից՝ շարադրեք՝ ինչպե՞ս եք հասկանում ներքոնշյալ արտահայտությունները և գրե´ք Ձեր հիմնավորված վերաբերմունքը դրանց մասին:

1. քաղաքացիական դիրքորոշում
2. ժողովրդավարական տարբեր հարցերի մասին հստակ դիրքորոշում
3. Ժողովրդավարական մշակույթ,
4. ժողովրդավարություն,
5. մարդկային արժանապատվություն և մարդու իրավունքներ,
6. մշակութային բազմազանություն,
7. իրավունքի գերակայություն,
8. օրենքի գերակայություն, արդարադատություն,
9. հավասարություն,
10. արդարություն։

Վերջին տարիներին ավելի մեծ ուշադրություն է դարձվում կրթությանը՝որպես Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և օրենքի գերակայության խթանման և պաշտպանության գործիք: Ժողովրդավարական գործընթացներին ակտիվորեն մասնակցելու կարողության ձեռքբերումն ու պահպանումը սկսվում է վաղ մանկության շրջանում և շարունակվում ողջ կյանքի ընթացքում։ Կարողունակությունների ձեռք բերման գործընթացը դինամիկ է և երբեք չի ավարտվում։ Հանգամանքները փոխվում են, և անհրաժեշտ է, որ մարդիկ զարգացնեն առկա կարողունակություններն ու ձեռք բերեն նորերը: Ուսումնական հաստատությունները կարևոր դեր են ունեն այս հարատև գործընթացում։ Դպրոցը պետք է լինի
այն վայրը, որտեղից սկսվում է ժողովրդավարական կրթությունը, հետագայում բուհը պետք է շարունակի այս գործընթացը: Եվրոպայի խորհուրդն ներկայացնում է կրթության տեսլականը, որը ներառում է չորս գլխավոր նպատակ.
► պատրաստել աշխատաշուկային.
► պատրաստել կյանքին՝ որպես ժողովրդավարական հասարակության
ակտիվ քաղաքացի.
► ապահովել անձնային զարգացում.
► ձևավորել և պահպանել լայն, առաջանցիկ գիտելիքի բազա։

Մանկավարժությունը ծառայում է ոչ միայն որպես գործիք, այլև ունի դաստիարակչական և ուսումնական նշանակություն: Կրթությունը երկար ավանդույթ է, որը հիմնված է մարդասիրական
գաղափարների վրա, որ սովորողները համարվում են իրենց ուսումնառության ակտիվ պատասխանատուներ, որ կրթության համակարգերը, մանկավարժներն իրենց ուսումնական գործընթացների կենտրոնում կդնեն ուսումնառուին և կաջակցեն նրան անկախ մտածողություն և դատողություն ձևավորելու գործում։

Այսպիսի կրթությունը հատկորոշ կապված է ժողովրդավարության բարձրագույն նպատակներին և արտացոլում է մարդու իրավունքների սկզբունքները։ Այլոց իրավունքների արժևորումը լավագույնս ընկալվում է կրթական այնպիսի միջավայրում, որտեղ յուրաքանչյուրի՝ հավասարապես մեծահասակի և երիտասարդի իրավունքներն ու պարտականությունները
հարգվում են՝ որպես դատողություններ անելու և գործողություն ձեռնարկելու հիմնակետ։

Շրջանակը կօգնի ձևավորել այնպիսի կրթություն, որը կապահովի մարդկության ծաղկումը, անհատների մարդու իրավունքների պաշտպանությունը և ժողովրդավարական արժեքների արտահայտումը հանրային մարմինների և քաղաքացիների վրա ներազդող այլ հաստատությունների միջոցով: Կրթական հաստատությունները կարող են ներդնել այս սկզբունքն ու առաջ մղել «ժողովրդավարություն սովորելը»՝

► որոշումների կայացման գործընթացների կազմակերպման ու
հաղորդակցման եղանակներով.
► քննարկումների ̸ բանավեճերի հնարավորության և հաստատության
կյանքում ակտիվ մասնակցության միջոցով.
► ուսուցիչների, սովորողների և ծնողների հարաբերությունները
փոխադարձ հարգանքի և վստահության վրա ձևավորելու աստիճանով։

Ժողովրդավարությունը, ըստ ընդունված մեկնաբանության,ժողովրդի կողմից կամ ժողովրդի անունից կառավարման ձև է։Այդուհանդերձ, ժողովրդավարությունը չի կարող գոյություն ունենալ առանց ժողովրդավարական ինստիտուտների և օրենքների, ինչպես նաև Ժողովրդավարությունը նաև պահանջում է հանրային հարթակում քաղաքացիների՝ ակտիվ մասնակցելու հանձնառություն ու վերաբերմունքը, որոնց շարքում են՝
► հանրային քննարկումների գործընթացի հանձնառում.
► սեփական կարծիքն արտահայտելու և այլոց կարծիքը լսելու
պատրաստակամություն.

► համոզմունք, որ կարծիքների տարբերություններն ու կոնֆլիկտները
պետք է լուծվեն խաղաղ/ ոչ բռնի եղանակով.
► մեծամասնության կայացրած որոշումների հանձնառում.
► փոքրամասնությունների և նրանց իրավունքների պաշտպանության
հանձնառում.
► ճանաչում և ընդունում, որ մեծամասնական կառավարումը չի կարող
վերացնել փոքրամասնությունների իրավունքները.
► իրավունքի գերակայության հանձնառում։

Բոլոր անհատներն ունեն հավասար արժեք ու հավասար արժանապատվություն, հավասար հարգանքի արժանանալու և մարդու իրավունքների ու հիմնարար ազատությունների նույն շարքից օգտվելու իրավունք, և պետք է համապատասխան վերաբերմունքի արժանանան։

Արժեքների այս շարքը ներառում է՝

1. գիտակցում, որ բոլոր մարդկանց բնորոշ է ընդհանուր մարդասիրությունը
   և հավասար արժանապատվությունը՝ անկախ նրանց մշակութային
   պատկանելությունից, կարգավիճակից, ունակություններից կամ
   հանգամանքներից.
2. գիտակցում, որ մարդու իրավունքները համամարդկային, անօտարելի
   և անբաժանելի են.
3. գիտակցում, որ մարդու իրավունքները պետք է միշտ խթանել, հարգել
   ու պաշտպանել.
4. գիտակցում, որ հիմնարար ազատությունները միշտ պետք է
   պաշտպանված լինեն, քանի դեռ դրանք չեն ստորադասում կամ
   խախտում այլոց մարդու իրավունքները.
5. գիտակցում, որ մարդու իրավունքները հիմք են ծառայում որպես
   հասարակության հավասար անդամներ միասին ապրելու, ինչպես նաև
   աշխարհում ազատության, արդարության և խաղաղության համար։

Մշակութային բազմազանությունը կարևոր արժեք է հասարակության համար, մարդիկ
կարող են սովորել և օգուտ քաղել այլոց բազմակարծությունից, մշակութային բազմազանությունը պետք է խթանել և պաշտպանել, պետք է ոգևորել մարդկանց, որ շփվեն միմյանց հետ՝ անկախ մշակութային տարբերությունների մասին իրենց ընկալումներից, իսկ միջմշակութային երկխոսությունից պետք է օգտվել հասարակության մեջ որպես հավասարներ՝ միասին ապրելու ու
ժողովրդավարական մշակույթը զարգացնելու համար։ Մշակութային բազմազանությունը միշտ էլ պետք է արժևորվի, քանի դեռ այն չի խախտում մյուսների մարդու իրավունքներն և ազատությունները։
Արժեքների այս երկրորդ խումբը, ներառում է՝

1. գիտակցում, որ մշակութային բազմազանությունն ու բազմակարծությունը,
   աշխարհայացքներն ու գործելակերպերը մեծ արժեք են հասարակության
   համար և զարգացման հնարավորություն են ընձեռում հասարակության
   բոլոր անդամներին.
2. գիտակցում, որ բոլոր մարդիկ ունեն տարբեր լինելու և սեփական
   տեսակետները, դիրքորոշումները, համոզմունքներն ու կարծիքներն
   ընտրելու իրավունք
3. գիտակցում, որ մարդիկ պետք է միշտ հարգեն մյուսների տեսակետները,
   դիրքորոշումները, համոզմունքներն ու կարծիքները, եթե դրանք
   ուղղված չեն մյուսների մարդու իրավունքների և ազատությունների
   ստորադասմանը.
4. գիտակցում, որ մարդիկ միշտ պետք է հարգեն այլոց կենսակերպն
   ու գործելակերպերը, եթե դրանք չեն ստորադասում կամ խախտում
   մյուսների իրավունքները և ազատությունները.
5. գիտակցում, որ մարդիկ պետք է լսեն և մասնակցեն իրենցից տարբեր
   ընկալվող մարդկանց հետ երկխոսությանը։

Բոլոր քաղաքացիները պարտադիր պետք է հնարավորություն ունենան հավասար կերպով մասնակցելու (ուղիղ կամ ոչ ուղղակի ձևով՝ ընտրված ներկայացուցիչների միջոցով) հասարակությունը կարգավորող օրենքների սահմանման և ստեղծման ընթացակարգերին, բոլոր
քաղաքացիները հասարակության ներսում պետք է ակտիվորեն մասնակցեն ժողովրդավարական գործընթացներին (ընդունելով այն հավանականությունը, որ երբեմն այս մասնկացությունը կարող չլինել խղճի բերումով կամ այլ հանգամանքով պայմանավորված), թեև որոշումները պետք է կայացվեն մեծամասնության կողմից, սակայն նաև պետք է ապահովել արդարացի և հավասար վերաբերմունք բոլոր տեսակի փոքրամասնությունների նկատմամբ, սոցիալական արդարությունը, անկողմնակալությունը և հավասարությունը պետք է աշխատի հասարակության բոլոր մակարդակներում, իսկ իրավունքի գերակայությունը պետք է գերիշխի այնպես, որ հասարակության յուրաքանչյուր անդամ արժանանա ազնիվ, արդար, անկողմնակալ և հավասար
վերաբերմունքի՝ բոլորի կողմից ընդունված օրենքներին համապատասխան:

Արժեքների այս խումբը, հետևաբար, ներառում է՝

1. աջակցություն ժողովրդավարական գործընթացներին և ընթացակարգերին (միաժամանակ գիտակցելով, որ գործող ժողովրդավարական ընթացակարգերըկարող են օպտիմալ չլինել և որ դրանք երբեմն կարող են ժողովրդավարական միջոցներով փոփոխվելու և կատարելագործվելու կարիք ունենալ).
2. ակտիվ քաղաքացիության կարևորության գիտակցումը (միաժամանակ գիտակցելով, որ չմասնակցելը երբեմն կարող է հիմնավորվել խղճից կամ հանգամանքից ելնելով).
3. քաղաքական որոշումների կայացմանը քաղաքացիների ներգրավվածության կարևորության գիտակցումը.
4. քաղաքացիական ազատությունների, այդ թվում՝ փոքրամասնական դիրքորոշում ունեցող անձանց քաղաքացիական ազատությունները պաշտպանելու անհրաժեշտության գիտակցում.
5. աջակցություն հակամարտությունների և վեճերի խաղաղ լուծմանը.
6. սոցիալական արդարության և սոցիալական պատասխանատվության զգացում՝ հանուն հասարակության բոլոր անդամների նկատմամբ արդար և ազնիվ վերաբերմունքի, ներառյալ հավասար հնարավորություներ բոլորի համար՝ անկախ ազգային ծագումից, էթնիկ պատկանելությունից, ռասայից, կրոնից, լեզվից, սեռից, գենդերից, քաղաքական կարծիքից,
   ծննդից, սոցիալական ծագումից, ունեցվածքից, հաշմանդամությունից, սեռական կողմնորոշումից կամ այլ կարգավիճակից.
7. նպաստել իրավունքի գերակայությանը և բոլոր քաղաքացիների նկատմամբ հավասար և անկողմնակալ վերաբերմունքին՝ օրենքի շրջանակներում, որպես արդարադատության ապահովման միջոց։

Քաղաքացիական դիրքորոշումը մոտեցում է համայնքի կամ սոցիալական խմբի նկատմամբ։ «Համայնք» եզրույթն այստեղ օգտագործվում է մի այնպիսի սոցիալական կամ մշակութային խումբ ներկայացնելու համար, որն ավելի մեծ է, քան անձի ընտանեկան կամ ընկերական անմիջական շրջանակը և որին նա պատկանելու զգացում ունի:

Քաղաքացիական դիրքորոշումը ներառում է՝

1. համայնքին պատկանելու և համայնքի հետ նույնականացվելու զգացում.
2. համայնքի մյուս անդամների ուշադրություն, ըստ այդ անձանց միջև փոխկապակցվածության և այդ անձանց վրա՝ սեփական գործողությունների ներգործության.
3. hամայնքի այլ անձանց հետ համերաշխության զգացում, այդ թվում նրանց հետ համագործակցելու և աշխատելու պատրաստակամություն, նրանց իրավունքների և բարորության նկատմամբ մտահոգվածության և հոգատարության զգացում, համայնքի ներսում հզորացումից և առավելություններից զուրկ անձանց պաշտպանելու
   պատրաստակամություն.
4. համայնքի հարցերի և խնդիրների նկատմամբ հետաքրքրվածություն և ուշադրություն.
5. քաղաքացիական պարտքի զգացում, համայնքային կյանքին ակտիվորեն աջակցելու պատրաստակամություն, համայնքի հարցերին, խնդիրներին և ընդհանուր բարիքին վերաբերող որոշումների կայացմանը մասնակցելու պատրաստակամություն, համայնքի մյուս անդամների հետ երկխոսելու պատրաստակամություն՝ անկախ նրանց մշակութային
   պատկանելությունից.
6. ուժերի ներածին չափով հանձն առնել համայնքի ներսում յուր զբաղեցրած պաշտոններին կամ դերերին կցված գործառույթների, պարտականությունների կամ պարտավորությունների կատարում.
7. համայնքի ներսում այլ անձանց նկատմամբ հաշվետվողականության և սեփական որոշումների և գործողությունների համար պատասխանատվություն կրելու զգացում։

Ուսումնական գործընթացում վերաբերմունքի և արժեքների ձևավորման
հիմունքները

Երրորդ պարապմունք՝

Փաստաթղթի ընթերցում՝

Դո´ւրս բերեք Հանրակրթական չափորոշչում ձևակերպված արժեհամակարգը: Առանձնացր՛ք հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված սովորողների դիրքորոշման և արժեքային համակարգի ձևավորմանն ուղղված վերջնարդյունքները:

Միջնակարգ կրթության շրջանավարտի, վերաբերմունքը և արժեքները, վերջնարդյունքում՝/աղբյուրը ֆիզկուլտուրայի առարկայի ծրագիր/

Ֆիզիկական կուլտուրայով և սպորտով զբաղվելու մշտկան պահանջ, առողջության պահպանման և ներդաշնակ զարգացման իրագործում:

Սեփական առողջական վիճակի, ֆիզիկական զարգացման և ֆիզիկական պատրաստվածության մակարդակի պահպանում:

Օլիմպիզմի և օլիմպիական շարժման հումանիստական համամարդկային գաղափարախոսության արժեքների ըմբռնում և իրագործում:

Բարոյակամային հատկանիշներ՝ փոխօգնության պատրաստակամություն և հայրենասիրություն, հանդուրժողականություն, հարգանք ուրիշի նկատմամբ և օգնության հասնելու պատրաստակամություն:

Տարրական կրթության շրջանավարտի, վերաբերմունքը և արժեքները, վերջնարդյունքում՝/աղբյուրը ֆիզկուլտուրայի առարկայի ծրագիր/

Սեփական անձի գնահատում, առողջության առժևորում և վստահություն իր ուժերի նկատմամբ:
Սեփական մարմնի խնամքին և առողջությանը հետևելու կարևորության արժևորում:
Ֆիզիկական վարժություններով զբաղվելու նշանակության կարևորում:

Հիմնական կրթության շրջանավարտի, վերաբերմունքը և արժեքները, վերջնարդյունքում՝/աղբյուրը ֆիզկուլտուրայի առարկայի ծրագիր/

Ֆիզիկական կուլտուրայով և սպորտով զբաղվելու անհրաժեշտության, առողջության պահպանման և ներդաշնակ
զարգացման կարևորում:
Սեփական առողջական վիճակին, ֆիզիկական զարգացմանը և ֆիզիկական պատրաստվածության հանդեպ
հետևողականություն:
Օլիմպիզմի և օլիմպիական շարժման հումանիստական համամարդկային գաղափարների կարևորում:
Բարոյակամային հատկանիշներ՝ փոխօգնության պատրաստակամություն և հայրենասիրություն,
հանդուրժողականություն, հարգանք ուրիշի նկատմամբ և օգնության հասնելու պատրաստակամություն:

1. Կարդացե´ք և քննարկե´ք նշված հոդվածները: 
2. Բերե´ք նաև օրինակներ Ձեր մանկավարժական գործունեությունից՝ ելնելով «Դիրքորոշում և արժեք» թեմայից

Չորրորդ հանդիպում

Կարդացե՛ք հետևյալ մշակումները՝

Դո´ւրս բերեք Հանրակրթական չափորոշչում ձևակերպված արժեհամակարգը:Կարդացե´ք և քննարկե´ք նշված հոդվածները: Բերե´ք նաև օրինակներ Ձեր մանկավարժական գործունեությունից՝ ելնելով «Դիրքորոշում և արժեք» թեմայով Ապրումակցային մանկավարժություն – Մարիետ Սիմոնյան Քաղաքակրթությունների բախո՞ւմ – Սամյուել Հանգթինգթոն Ժողովրդավարության և ընկերավարության գաղափարների ընկալումը դարերի երկայնքով – Արտակ Զարգարյան  Սովորողների դիրքորոշմանը և արժեքներին ուղղված արդյունավետ մեթոդներ՝ Սկսել է պետք հայացքի-դիրքի փոփոխությունից – Աշոտ Բլեյան Կրթական համակարգերի ժողովրդավարացում- Յուր Գանջաալյան Միասի՞ն աշխատելու ժամանակը-Աշոտ Բլեյան

Ապրումակցային մանկավարժություն – Մարիետ Սիմոնյան
Կարդացի տիկին Մարիետի հոդվածը, համաձայն եմ այս մտքերի հետ՝
Կարևոր է կրթությունից դուրս նետել ձևականությունները՝ ձևականությունը մոտեցումների, հարաբերությունների, քարացած սովորույթների, ոչ մի բան չտվող կարգերի ու պարտադիր պահանջների…
Այնպես որ, մանկավարժությունից դեն նետենք արհեստականությունը, ձևականությունը, իներցիայի ուժը և վստահենք ուսուցչի մտքին և սրտին: Եվ ամեն ինչ կընկնի իր տեղը:

Իրականում, մեր կրթահամալիրում գերակշռում են այն սովորողները, ովքեր սրտացավ են իրենց ընկերների, դասավանդողների նկատմամբ: Ովքեր դասավանդողին ընդունում են որպես ընկեր, պահպանելով հարգանքը: Ես կարծում եմ որ այդ հարաբերությունները առաջացել են դասավանդողների ջանքերի շնորհիվ, ովքեր դեն են նետել ձևականությունները: Երկու օր առաջ սովորողներից մեկը ֆուտբոլի մարզադաշտում ոտքով հարված էր դարպասաձողին, դուք պետք է տեսնեիք թե ինչ ուշադրությամբ էին նրան շրջապատել իր խաղընկերները, ինչ արագությանբ ինձ կանչեցին, որպեսզի ես օգնեմ: Ես ուզում եմ որ մեր հասարակությունը սկսի ավելի ուշադիր լինել իր ընկերոջ, ծնողի, երեխայի, ուսուցչի և ընդհանրապես բոլորի հանդեպ, այս արժեքները պետք է սկսել սերմանել ծնված օրից:

Հինգերորդ հանդիպում

Երրորդ, չորրորդ հանդիպումներին կարդացած նյութի շուրջ մշակում, տեքստի ձևակերպում։

Իմ կարծիքը

Մարգարիտ Սարգսյանի վարած «Դիրքորոշում և արժեք» դասընթացի վերապատրաստումը վերջացավ: Դասըթացը բավականին հետաքրքիր էր, հատկապես ինձ հետաքրքրքրեց  «Կարողունակությունների կողմնորոշիչ շրջանակ ժողովրդական մշակույթի համար» աշխատությունը, կարդացի, դուրս գրեցի հետաքրքիր մտքեր: Դասընթացը առիթ էր մեկ անգամ ևս կարդալ հանրակրթական չափորոշիչը, լսել Մարգարիտին, զրուցել վերապատրաստվողների հետ թեմայի շուրջ և իմանալ նրանց կարծիքները:

Շնորհակալ եմ: